Human Papilloma Virus (HPV) Aşıları
Human papillomavirus (HPV), insanlarda siğil ve kansere neden olabilen bir virüstür. Günümüzde 100’den fazla tipi tespit edilmiş olup, bunlardan 15 kadarının kansere yol açabildiği bildirilmiştir.
Virüsün kansere yol açan tipleriyle siğile yol açan tipleri farklılık göstermektedir. Yol açtığı kanserlerden en önemli ve sık olanı, rahim ağzı (serviks) kanseridir. Kanserle ilişkisi tespit edilen HPV tipleri “Yüksek riskli HPV” olarak isimlendirilmişlerdir.
Yüksek riskli HPV tipleri arasında da en sık HPV tip 16 ve HPV tip 18‘in rahim ağzı kanserine neden olduğu bilinmektedir.
HPV tiplerinin numaraları (HPV-16, -18, -6, -11 gibi) ile bulaşma veya kanser riskleri arasında bir bağlantı yoktur. HPV erkeklerde çoğunlukla genital siğillere neden olur. Nadiren penis kanseri, anal kanser, ağız ve gırtlak kanserlerine de neden olabilmektedir.
Günümüzde, bu virüslerin insana bulaşmasını engelleyen aşılar geliştirilmiştir. Hedef aldıkları HPV tiplerine karşı yüzde yüze yakın koruma sağlayan bu aşıların, etkili bir aşılama programı oluşturulduğu takdirde toplumda başta rahim ağzı kanseri olmak üzere, HPV ilişkili hastalıkların sıklığını belirgin olarak azaltabileceği düşünülmektedir.
HPV nasıl bulaşır?
HPV virüsü sıklıkla ciltten cilde temas veya cinsel yolla bulaşır. Tuvaletler, havuzlar gibi cansız yüzeylerden bulaşmanın olduğuna dair bir kanıt bulunamamıştır. Cinsel ilişkide prezervatif kullanımı virüsün bulaşma riskini tamamen ortadan kaldırmamaktadır.
HPV enfeksiyonu kimler için risklidir?
Erişkin kadınların önemli bir kısmının (%70-80), yaşamının bir döneminde HPV virüsü ile enfeksiyon geçirdiği tahmin edilmektedir. En sık 15-25 yaşlar arasında HPV enfeksiyonu meydana gelmektedir. Bu bireylerin çoğunda, virüs herhangi bir hastalığa neden olmadan vücudun bağışıklık sistemi tarafından etkisiz hale getirilmektedir. Ancak virüsün uzaklaştırılamadığı %10-20 kadarlık kesimde, uzun süreli (kronik) HPV enfeksiyonu oluşmaktadır.
Kanser yapabilen HPV tiplerinin uzun süreli enfeksiyonlarında, rahim ağzı kanseri öncüsü durumlar (pre-kanseröz lezyonlar) veya kanser gelişebilmektedir. HPV enfeksiyonunun başlangıcından, kanser gelişimine kadar geçen sürenin oldukça uzun olduğu bilinmektedir (5-25 yıl).
HPV bulaşma riskini arttıran durumlar nelerdir?
HPV temelde cinsel yolla bulaşan bir virüs olduğu için, cinsel partner sayısı ile bulaşma riski arasında sıkı bir bağlantı vardır. Ayrıca cinsel partnerin de tek eşli olması bulaşma riskini azaltmak açısından önemlidir.
Siğillerin bulaşması da doğrudan ciltten cilde temas yoluyla olduğundan, siğillere temas edilmemeli ve en kısa sürede tedavi edilmeleri sağlanmalıdır.
Ciltte halihazırda bir siğil bulunması halinde, jilet uygulaması gibi epilasyon yöntemleri çevredeki cilde de yayılıma neden olabilmektedir.
HPV hücresel bağışıklık sisteminin zayıf düştüğü durumlarda daha kolay bulaşmakta ve uzun süreli enfeksiyonlara neden olabilmektedir. HIV taşıyıcıları ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananlarda özellikle dikkatli olunmalıdır.
HPV aşı çeşitleri nelerdir?
Günümüzde piyasada HPV enfeksiyonlarına karşı geliştirilmiş üç farklı aşı bulunmaktadır. Bu aşılar korunma sağladıkları virüs tipleri bakımından farklılık göstermektedirler.
HPV aşısı hangi yaşlarda ve hangi zaman aralıklarıyla uygulanmalıdır?
HPV aşıları Amerikan FDA tarafından 9-26 yaş arasındaki kız çocuğu ve kadınlar için önerilmektedir. Erkekler için 9-21 yaş arasındaki bireylerde aşılama önerilmektedir. İlk cinsel ilişkiden önce uygulandığı takdirde, aşının koruyuculuğu en üst düzeyde olmaktadır. Aşılama öncesinde zaten cinsel olarak aktif kadınlarda da aşının uygulanması ile aşının faydalı olduğu düşünülmektedir.
Gardasil ve Gardasil-9 aşıları 0, 2 ve 6 ay dozlamalarla uygulanır. İlk dozu takiben 2 ay sonra 2. doz, ondan 4 ay sonra da 3. doz uygulanır.
Cervarix aşısı 0, 1 ve 6 ay dozlamalarla uygulanır. İlk dozu takiben 1 ay sonra 2. doz, ondan 5 ay sonra 3. doz uygulanır.
Aşının koruyuculuğu ne kadar sürmektedir?
Aşının 3 dozunun da tamamlanmasının ardından, en az 8 sene kadar süreyle koruma sağladığı bilinmektedir.
Aşılanan kadınlar rahim ağzı kanseri taramalarına devam etmeli midir?
Rahim ağzı kanser taraması en sık Pap-smear testi ile yapılmaktadır. Aşılanan kadınlar, tıpkı aşılanmayanlarda olduğu gibi önerilen tarama programlarına devam etmelidirler.
HPV ilişkili hastalıklar ve HPV aşılarıyla ilgili daha fazla bilgi almak için lütfen benimle iletişime geçiniz.
[email protected]+90 533 433 02 82
